Komunikacja interpersonalna to podstawa i punkt wyjścia w nawiązywaniu relacji z innymi ludźmi. Codziennie z kimś rozmawiasz i wydaje Ci się, że tę umiejętność masz opanowaną do perfekcji. Czy zdarzyło Ci, się być niezrozumianym lub niewysłuchanym?
Słyszenie a słuchanie
Słyszenie to funkcja narządu słuchu, natomiast słuchanie jest procesem psychologicznym, który polega na zrozumieniu tego, co zostało usłyszane. W komunikowaniu się z innymi, jedną z kluczowych ról odgrywa właśnie słuchanie. Niezdolność do porozumiewania się wynika bezpośrednio z braku umiejętności słuchania drugiego człowieka.
Uważne słuchanie pozwala gromadzić informacje i nawiązać relacje z rozmówcą. Przynoszące największe korzyści aktywne słuchanie wymaga skupienia całej uwagi na osobie, z którą aktualnie rozmawiasz.
Zasady aktywnego słuchania, które poprawią jakość Twoich relacji:
-
Utrzymuj kontakt wzrokowy.
-
Skupiaj się na rozmówcy.
-
Nie przerywaj.
-
Parafrazuj i dawaj informacje zwrotne.
-
Powstrzymuj się od oceniania, komentowania i udzielania rad – zwłaszcza, gdy nie zostałeś o to poproszony.
-
Zadawaj pytania, które nawiązują do wypowiedzi rozmówcy
-
Przejawiaj zainteresowanie rozmową, np. gestykulacją, pozycją ciała.
Słuchanie innych to pierwszy krok to tego, by być słuchanym. Umiejętność aktywnego słuchania pozwoli Ci na pogłębienie więzi z ludźmi, na których Ci zależy. Twoje relacje interpersonalne z pewnością na tym zyskają.
Co utrudnia innym słuchanie
Jeżeli czujesz, że często to co mówisz nie dociera do Twoich rozmówców, może warto zastanowić się, czy swoim zachowaniem im tego nie utrudniasz.
Podczas mówienia staraj się unikać:
-
Plotkowania
Mówienie o kimś nieobecnym negatywnych rzeczy daje Twojemu rozmówcy pole do przypuszczeń, że za jego plecami wygłaszasz podobne opinie na jego temat.
-
Oceniania
Trudno słucha się kogoś, kto zawsze wystawia Ci ocenę - dlatego - nie oceniaj innych.
-
Negatywnego nastawienia
W towarzystwie osoby wiecznie niezadowolonej trudno zachować optymizm. Ludzie zaczną unikać rozmów z Tobą, gdy będzie to dla nich przygnębiające doświadczeniem.
-
Narzekania
To nastawienie podobne do postawy negatywnej. Pamiętaj, że narzekanie bywa zaraźliwe.
-
Konfabulowania, koloryzowania, wyolbrzymiania.
Ubarwiając swoją wypowiedź, możesz uczynić ją atrakcyjniejszą, ale najlepiej robić to bardzo rzadko lub wcale. Jeśli zależy Ci na zaufaniu Twoich rozmówców, bądź zawsze szczery.
W trakcie prowadzenia dialogu pamiętaj, by być:
-
Szczerym, prawdomównym
-
Wiernym swoim wartościom i przekonaniom
-
Konsekwentnym – rób to, o czym mówisz, wówczas wzbudzisz szacunek i zaufanie
-
Przyjaznym, pozytywnie nastawionym – jeżeli życzysz komuś dobrze, prawie niemożliwe jest jego jednoczesne osądzanie.
Narzędzia i mechanizm mowy
Aparat mowy, którym dysponujesz, daje Ci olbrzymie możliwości. Jakość Twoich wypowiedzi zyska, gdy będziesz wykorzystywał swoje zasoby świadomie i rozważnie. Inny będą słuchali Cię uważniej, gdy zrozumienie słów nie będzie stanowiło problemu. Istotna tu jest m. in. dykcja, odpowiednia artykulacja oraz dostosowanie sposobu wypowiedzi do emocji.
Czynniki wpływające na odbiór wypowiedzi:
Rejestr – odpowiednie natężenie i modulacja głosu, niski głos jest kojarzony z władzą i autorytetem.
Tembr i barwa głosu – głosy ciepłe i gładkie, są przyjemniejsze dla ucha. Jeżeli tembr Twojego głosu naturalnie jest nieco chropowaty, nie przejmuj się – charakterystyczna barwa często jest atutem, dzięki któremu ludzie Cię zapamiętają. Tembr głosu można wytrenować odpowiednimi ćwiczeniami, postawą ciała i oddechem.
Melodyka języka, prozodia (akcent, intonacja), modulacja. Mówienie cały czas na jednym poziomie (monitonia) jest niezwykle nużące dla słuchacza. Modyfikowanie szybkości, dźwięczności i akcentowanie niektórych wyrazów czy zdań, w celu ich podkreślenia, nadają wypowiedzi dynamiki i powodują, że słucha się jej z zainteresowaniem.
Głośność – mówiąc głośniej możesz wyrazić ekscytację, zainteresowanie lub niezadowolenie. Ściszając głos, a nawet szepcząc, przyciągasz uwagę do wypowiadanych w ten sposób słów.
Tempo – jeżeli jesteś podekscytowany, mówisz szybciej, dynamiczniej. Zwalniając tempo, możesz coś podkreślić, podnieść znaczenie.
Cisza, pauzy – są znakomitym sposobem na zatrzymanie się, zakończenie, zaakcentowanie, chwilę spokoju. Nie trzeba wypełniać jej mruczeniem lub często stosowanymi przerywnikami typu: iiii, uuu, yyy. Cisza jest znacznie lepsza niż natrętne wypowiadanie samogłosek, które stwarzają wrażenie nieprzerwanego potoku słów i bardzo męczą słuchacza.
Oprócz wszystkich tych czynników ważna jest również Twoja postawa i mowa ciała, zgodna z tym, co mówisz. Na samym końcu tej listy – paradoksalnie – znajduje się to, co masz do powiedzenia. Zobacz, ile czynników składa się na to, żeby ludzie chcieli Cię słuchać, zanim w ogóle otworzysz usta i jak istotny jest sposób, a jaki to robisz. Po spełnieniu wszystkich tych warunków Twoje komunikaty z pewnością szybciej i efektywniej dotrą do odbiorców.
Profesor Albert Mehrabian jest autorem zasady: 7%-38%-55%, która znana jest też jako reguła: 3V (Verbal, Vocal & Visual). Zgodnie z nią słowa to zaledwie 7% przekazu, natomiast resztę stanowią elementy niewerbalne. Intonacja głosu to 38%, a mowa ciała 55% znaczenia komunikatu.
Joanna Jędrzejczyk