Komponenty składające się na inteligencję emocjonalną wg Golemana
Emocje odgrywają kluczową rolę w życiu każdego człowieka. Trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie bez uczuć. Inteligencję emocjonalną można kształtować, rozwijać, ulepszać. Świadomość własnych możliwości oraz satysfakcjonujące relacje z otoczeniem to według naukowców jedne z kluczowych czynników prowadzących do sukcesu.
Wysokie IQ, dobre wyniki w nauce a prywatny i zawodowy sukces
W 1990 roku amerykańscy uczeni, Peter Salovey i John Meyer, stworzyli pojęcie inteligencji emocjonalnej, które do psychologii wprowadził i po raz pierwszy opisał Daniel Goleman.
Punktem wyjścia dla stworzenia definicji inteligencji emocjonalnej było podważenie tezy głoszącej, że mierzona ilorazem inteligencji racjonalnej (Intelligence Quotient - IQ) wiedza akademicka jest kluczowa. Autorem tych wniosków był profesor Harvardu, Daniel Goleman, który w toku prowadzonych przez siebie licznych badań stwierdził, że zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym dominującą rolę odgrywa inteligencja emocjonalna. Badając absolwentów Harvardu, którzy mieli wysoki poziom IQ oraz wybitne wyniki w nauce Goleman zauważył, że te czynniki nie są determinantem późniejszego sukcesu (zawodowego oraz prywatnego) tych osób. Znacznie ważniejszym czynnikiem jest tu inteligentne przeżywanie emocji, którego można się nauczyć. Wg Golemana ludzie świadomi własnych uczuć, potrafiący nawiązywać wartościowe i trwałe relacje z innymi są dużo szczęśliwsi i łatwiej osiągają sukces.
Emotional Quotient – pojęcie i definicja inteligencji emocjonalnej (EQ)
Inteligencja emocjonalna wg Daniela Golemana to panowanie nad własnymi uczuciami i wykorzystywanie ich w realizacji celów. Są to zdolności odmienne od umiejętności intelektualnych (inteligencja racjonalna), ale je uzupełniające.
Pojęcie inteligencji emocjonalnej Golemana zakłada współistnienie pięciu komponentów, na które składają się kompetencje emocjonalne i społeczne:
-
Samoświadomość – samopoznanie, czyli całokształt wiedzy o sobie, to świadomość własnych preferencji i emocji, umiejętności, rozumienie i nazywanie własnych uczuć, adekwatna samoocena, wiara w siebie i własne możliwości. To również wiedza na temat własnych stanów wewnętrznych, przeżywanych uczuć i nastrojów.
-
Samoregulacja – inaczej samokontrola – to umiejętność panowania nad własnymi impulsami, przestrzeganie ogólnie przyjętych norm moralnych oraz cechy, takie jak: sumienność i kreatywność. Jest to także świadoma reakcja na bodźce zewnętrzne, niepoddawanie się wpływowi emocji innych osób oraz zdolności adaptacyjne.
-
Motywacja – automotywacja, czyli skłonność, gotowość i zdolność do realizacji celów. Na motywację składają się również takie cechy, jak: sumienność, zaangażowanie, optymizm i inicjatywa.
-
Empatia – świadomość potrzeb, uczuć i przeżyć innych osób, zdolność „wczucia się” w sytuację innych i zrozumienia ich. Empatia rozumiana jest też jako świadomość polityczna, przejawiająca się w umiejętności rozpoznania emocjonalnych prądów grupy oraz stosunków panujących wśród przedstawicieli władzy.
-
Umiejętności społeczne, czyli zdolność wzbudzania u innych osób pożądanych reakcji (wywieranie wpływu). Komponenty społeczne przejawiają się również w efektywnym łagodzeniu konfliktów, umiejętnościach zespołowych, budowaniu satysfakcjonujących więzi oraz zdolności do współdziałania.
Według Daniela Golemana inteligencja emocjonalna nie jest uwarunkowana genetycznie i można się jej nauczyć.
Podsumowując: człowiek o wysokim ilorazie EQ to jednostka szczęśliwa, świadoma swoich możliwości, zdolności, uczuć, znająca własną wartość i kierująca się empatią w kontaktach międzyludzkich oraz podejmująca decyzje, które przynoszą oczekiwane rezultaty.
Test na inteligencję emocjonalną Golemana możesz wykonać w sieci.
Joanna Jędrzejczyk